ཡུལ་བརྒྱད་གྲོང་ཚོས་རི་འཛེག་ཡུལ་སྐོར་པ་བསུ་བ།

        པད་མ་རི་བོ་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་ནགས་ཚལ་ལམ་ཆུང་དུ་སྐྱོད་སྐབས། རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་རི་འཛེག་མཁན་ལས་གྲུབ་པའི་རྐང་ཐང་རུ་ཁག་ཅིག་གངས་རིའི་མཛེས་ལྗོངས་ལྟ་བའི་གནས་སུ་བསྐྱོད་ཅིང་། ཡུལ་བརྒྱད་གྲོང་ཚོའི་གྲོང་མི་ཟླ་བ་ཚེ་རིང་དེའི་རུ་ཁག་གི་སྣེ་ཤན་པ་ཡིན་པ་དང་ལམ་བར་དུ་བོད་ཆས་གྱོན་པའི་ཁོང་གིས་ཕྱོགས་སྟོན་བྱེད་བཞིན་དུ་ས་གནས་དེ་གའི་བསང་གཏོང་བའི་མཛད་སྒོ་དང་། སྐོར་བྲོ། གནའ་བོའི་བཟོ་བཀོད་བཅས་ལ་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ་པ།

        ཡུལ་བརྒྱད་གྲོང་ཚོ་ནི་ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་བདེ་ཆེན་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་འཇོལ་རྫོང་ཀོང་རྩེད་ར་གྲོང་རྡལ་དུ་གནས་པ་དང་། འཕྲེད་རྒྱུག་རི་རྒྱུད་ཀྱི་དཀྱིལ་རྒྱུད་དུ་གནས་ཤིང་། རྒྱལ་མོ་རྔུལ་ཆུ། རྫ་ཆུ། འབྲི་ཆུ་བཅས་གཙང་གསུམ་མཉམ་རྒྱུག་ཁུལ་དུ་གནས་ཡོད། དེ་ནི་ཇ་རྟའི་གནའ་ལམ་གྱི་ཚོང་མགྲོན་ངལ་གསོ་རྒྱག་སར་གྱུར་ནས་ད་ཆ་ཡུལ་སྐོར་བའི་ངལ་གསོ་རྒྱག་སར་གྱུར་ཡོད།

        ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། རང་བྱུང་དང་རྒྱས་སྤྲོས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི“རྒྱས་སྤྲོས་རྣམ་པའི”སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་སྤྲོ་གསེང་ལ་ཡུལ་སྐོར་བས་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། གངས་རི་དང་། གྲོག་རོང་སོགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཐོན་ཁུངས་ལྡན་པའི་ཡུལ་བརྒྱད་གྲོང་ཚོས“རྒྱས་སྤྲོས་ཆེ་བའི”ཡུལ་སྐོར་ཚད་བརྒལ་བྱས་ཏེ་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་རྣམ་པ་གསར་པ་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་ཡོད། ཀྲུང་གོ་སྤྱི་ཚོགས་འབྲེལ་བའི་སྨྱན་སྦྱོར་ལས་སྟེགས་ཞའོ་ཧུང་ཧྲུའུའི་ཐོག་ཡུལ་སྐོར་བས་སྐད་བཞག་ནས་ངོ་མཚར་ལྡན་པའི་རང་བྱུང་མཛེས་ལྗོངས་དང་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་མྱོང་རོལ་བྱས་ཡོད་པས་པད་མ་གངས་རིའི་འགྲུལ་བཞུད་དེ་ནི་དོན་མེད་མ་རེད། 

        རྐང་བགྲོད་ལམ་ཐིག་ནི་རི་བོའི་ཨའོ་རུ་སྦས་པའི་རྒྱས་སྤྲོས་ཡག་ཤོས་མགྲོན་ཁང་དང་ཡུལ་བརྒྱད་གྲོང་ཚོ་གཉིས་ཀྱིས་ལག་གདང་སྦྲེལ་ནས་གསར་སྤེལ་བྱས་པ་ཞིག་རེད།  ཡུལ་བརྒྱད་གྲོང་ཚོའི་ཏང་སྤྱི་ཁྱབ་ཀྲི་པུའི་ཧྲུའུ་ཅི་བློ་བཟང་ཆོས་འཕེལ་གྱི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་རྒྱ་ཡིག་སྨྱན་སྦྱོར་གྱི“ས་མཐོར་སྐྱོད”ཅེས་པའི་བདེ་ཆེན་གྱི་དམངས་གཞས་འཚོལ་བསྡུ་བྱེད་སྒོར་ཞུགས་པའི་ཀྲུང་ཕྱིའི་གསར་འགོད་པར་གྲོང་ཚོས་མགྲོན་ཁང་གི་མགྲོན་པོར་རྐང་བགྲོད་རྐང་འཁོར་ཞོན་པ་དང་། ཞིང་པའི་སྤྲོ་གསེང་། གངས་རིའི་མཛེས་ལྗོངས་ལ་ལྟ་བ། སྐོར་བྲོའི་རིག་གནས་སོགས་ཁྱད་ལྡན་ཡུལ་སྐོར་རྣམ་གྲངས་མཁོ་འདོན་བྱས་པ་དང་། མགྲོན་ཁང་གིས་གྲོང་གསེབ་ལ་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་འགྲུལ་ཁུངས་མཁོ་འདོན་བྱས་པ་དང་འབྲེལ་གྲོང་མི་ཁག་གཅིག་གི་ལས་ཞུགས་ཀྱང་ཐག་གཅོད་བྱས་ཡོད་ཅེས་བཤད།

        མཉམ་ལས་འོག་གྲོང་མི་780ལས་མེད་པའི་ཡུལ་བརྒྱད་གྲོང་ཚོས་2024ལོར་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་ཡུལ་སྐོར་བ་མི་ཐེངས་6400ལ་སྣེ་ལེན་ཞུས་པ་དང་། གྲོང་ཚོ་ཡོངས་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་32ཟིན་ནས་ཡུལ་སྐོར་ལས་དོན་མི་སྣའི་ལོ་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་2.6ཟིན་ཡོད་པ་རེད།

ཐོག་མར་གྲོང་ཚོར་ལས་གཏོད་བྱེད་པར་ཡོང་བའི་ན་གཞོན་བློ་བཟང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གསོ་ཚགས་རིན་གོང་ཅུང་མཐོ་བའི་ཚོན་མདོག་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་རི་བྱ་དེ་མཐའ་འཁོར་གྱི་རྒྱས་སྤྲོས་ཆེ་བའི་མགྲོན་ཁང་མང་པོ་ཞིག་ལ་མཁོ་འདོན་བྱས་ཡོད། པེ་ཅིང་ནས་ཧྲང་ཧའེ་སོགས་ས་ཆར་སྤུས་རྟགས་སྐད་གྲགས་ཆོད་པའི་ཡུལ་བརྒྱད་གྲོང་ཚོའི་ཚོན་མདོག་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་རི་བྱ་དེ་ཡུལ་གཞན་གྱི་མགྲོན་པོའི་ཉལ་ཁྲིའི་འོག་གི་གསོལ་མགྲོན་ཁང་ཁག་གཅིག་གི་ངེས་ཟས་རྒྱུ་ཆར་གྱུར་ཡོད། ཡུལ་སྐོར་བ་མང་བའི་དུས་སུ་བྱ་དེ་གཅིག་འཚོལ་དཀའ་ཞེས་བཤད།

        ཡུལ་བརྒྱད་གྲོང་ཚོར་ད་དུང་དམིགས་བསལ་གྱི“གྲོང་མི”ཞིག་ཡོད་པ་སྟེ། ཨ་རི་བ་པུའུ་ལའེ་ཨེན·ལིན་ཏེང་（Brian Linden）དང་། ཁོང་གིས་གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་པའི་རི་བཞུགས་མགྲོན་ཁང་དྲུག་པ་དེ་ད་ལོའི་ཟླ་དང་པོར་ཡུལ་བརྒྱད་གྲོང་ཚོའི་པད་ཐང་གྲོང་མིའི་ཚོགས་ཆུང་དུ་ལས་གཉེར་ཚོད་ལྟ་བྱས་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཁོང་གིས་ཚོགས་ཆུང་ནང་གི་བོད་རིགས་ཁྱིམ་ཚང་8གདན་འདྲེན་ཞུས་ནས་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་བར་མ་ཟད།མགྲོན་ཁང་དེ“དེ་གའི་གྲོང་མི་དུད་ཚང་དགུ་པ”ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བའི་རེ་བ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅེས་བཤད་པ་རེད།

        “འདི་གའི་གྲོང་མིས་རང་ཉིད་ནི་ས་གནས་དེ་གའི་མི་རིགས་གཞན་དག་ལ་ལྟ་སྟངས་འཛིན་པ་དང་འདྲ་བར་འདྲ་མཉམ་ངང་བསྟུན་མཁས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ‘ཨ་རིའི་མི་རིགས’ཤིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་རང་ཉིད་དེ་གར་རང་དབང་བག་ཕེབས་ངང་སྡོད་ཀྱི་ཡོད་པས་མཐར་ངའི་ཁྱིམ་དུ་གྱུར་ཡོད”ཅེས་ཁོང་གིས་རྟག་ཏུ་བཟའ་ཟླ་དང་མཉམ་དུ་གྲོང་ཚོའི་ནང་གི་བེད་མེད་དུ་ལུས་པའི་ཁང་པར་བཅར་འདྲི་བྱས་ཏེ་ཁོ་ཧྥེ་འཐུང་ས་དང་དཔེ་དེབ་བར་མཐོངས་ལ་སྒྱུར་བཀོད་བྱེད་རྩིས་ཡོད།

        ཡུལ་བརྒྱད་གྲོང་ཚོ་དང་མགྲོན་ཁང་། གནས་ཚང་ཁག་དབར་གྱི་མཉམ་ལས་དེས་ཕྱི་རོལ་ལ་ཡིད་སྨོན་བྱེད་པའི་སྐུ་མགྲོན་ཚོ་རང་བྱུང་ཁམས་དང་ཉེ་བཅར་དང་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་ཤེས་སུ་འཇུག་གི་ཡོད། ཡུལ་སྐོར་གསར་སྤེལ་ཐད་ཉིན་རེ་བཞིན་བྱང་ཆུབ་པར་གྱུར་བ་དང་བསྟུན་ནས་ཡུན་ནན་ནུབ་བྱང་གི་བོད་རིགས་གྲོང་ཚོ་དེས་འཛམ་གླིང་ས་ཕྱོགས་ཁག་གི་ཡུལ་སྐོར་བ་དེ་བས་མང་བ་ཞིག་གི་ཡིད་དབང་བཀུག་ཡོད།